Διεκδίκηση

Πρόκειται για τον άμεσο και ειλικρινή τρόπο έκφρασης της γνώμης, των αναγκών και των συναισθημάτων σας. Στόχος της είναι η διαφύλαξη των δικαιωμάτων σας, ενώ παράλληλα σέβεστε και τους άλλους. Για αυτό λοιπόν, δεν είναι εγωισμός.

Γιατί όμως πολλοί άνθρωποι δεν είναι διεκδικητικοί; Γιατί απλά έτσι έχουνε μάθει. Έτσι θεωρούν ότι είναι το σωστό. Αν αναγνωρίζετε τον εαυτό σας έστω σε ένα από τα παρακάτω παραδείγματα, τότε μάλλον είστε ένας από αυτούς:

-       Είστε έξω με φίλους μετά από καιρό, είχατε τόσο ανάγκη να χαλαρώσετε και να τα πείτε. Σας παίρνει τηλέφωνο το αφεντικό σας και ζητάει τη βοήθειά σας για μια υπόθεση που θα μπορούσε μάλλον να γίνει και την επόμενη μέρα. Κι όμως παρατάτε τους φίλους σας και πηγαίνετε να το πραγματοποιήσετε αμέσως.

-       Γυρίζετε στο σπίτι αργά από τη δουλειά και ενώ είχατε στο μυαλό σας να κάνετε ένα ζεστό μπάνιο και να ξεκουραστείτε, ο σύζυγος ζητάει να του μαγειρέψετε το αγαπημένο του φαγητό ή η σύζυγος επιμένει να τη βοηθήσετε να ανεβάσει κάτι κούτες στο πατάρι. Παρόλο που νιώθετε μεγάλη κούραση και παρόλο που ο μεν θα μπορούσε να φάει κάτι πιο πρόχειρο και η δε να περιμένει ως την επόμενη μέρα, θεωρείτε κακό να χαλάσετε χατίρι και ενδίδετε.

-       Ένας φίλος σας ζητάει να του δανείσετε χρήματα για να πάει διακοπές. Παρόλο που δυσκολεύεστε οικονομικά και επίσης κρίνετε ότι δεν είναι επιτακτική η ανάγκη του, δεν του αρνείστε επειδή θεωρείτε ότι θα τον στενοχωρήσετε και ίσως να τον χάσετε κιόλας από φίλο.

Τα παραπάνω παραδείγματα δεν αρκεί να συμβούν μία φορά για να μας βαφτίσουνε μη-διεκδικητικούς! Αν όμως γίνονται συνεχώς και επαναλαμβανόμενα, τότε θα πρέπει να μας προβληματίσει.

Μπορεί να έχετε επιλέξει να μην είστε διεκδικητικοί και να μην έχετε πρόβλημα με αυτό. Στην περίπτωση αυτή, δε χρειάζεται να ακολουθήσετε καμία από τις ιδέες αυτού του άρθρου. Αν όμως δυσφορείτε με το να είστε πάντα δεκτικοί και γενικότερα αισθάνεστε ότι θα θέλατε να δώσετε βάση και στις δικές σας ανάγκες λίγο περισσότερο, τότε πιθανότατα θα θέλατε να δοκιμάσετε κάτι από τα παρακάτω:

• Δοκιμάστε να πείτε «όχι» σε κάτι που μέχρι τώρα λέγατε «ναι». Πείτε όχι σε μία απαίτηση κάποιου που ως τώρα έχετε συνηθίσει να ικανοποιείτε. Ίσως να ξαφνιαστεί, μπορεί και να στενοχωρηθεί, ναι! Αλλά δεν θα είναι για πάντα έτσι! Σταδιακά μάλιστα θα το εκτιμήσει περισσότερο και θα μάθει τα όριά σας.
• Ρισκάρετε. Να θυμάστε ότι, εκτός αν έχετε κάποιες ιδιαίτερες πνευματικές δυνάμεις, ποτέ δεν μπορείτε να είστε απόλυτα σίγουροι για το τι θα συμβεί αν δεν έχετε δοκιμάσει κάτι!
• Εξηγείτε τους λόγους.  Εξηγείτε γιατί κάνετε κάτι και μην αφήνετε τον άλλον να μαντεύει. Και οπωσδήποτε δεν υπάρχει «γιατί έτσι» στην αρμονική επικοινωνία!
• Δώστε τη δική σας εικόνα. Μην κατηγορείτε τον άλλον και μην του λέτε ότι αυτό που κάνει είναι λάθος. Απλώς περιγράψτε τη δική σας οπτική γωνία: «Εγώ σκέφτομαι έτσι», «εγώ βλέπω έτσι τα πράγματα».
• Προτείνετε εναλλακτικές λύσεις. Αυτό δείχνει ότι εξακολουθείτε να ενδιαφέρεστε για τον άλλον, ακόμα κι αν δεν κάνετε αυτό που σας λέει.
• Μην υψώνετε τους τόνους. Διεκδίκηση δε σημαίνει αντιπαράθεση. Μπορείτε απλά και ωραία να διατυπώσετε τη δική σας γνώμη, χωρίς να έρθετε σε σύγκρουση. Να είστε ήρεμοι και να δείχνετε σίγουροι.
• Μη σας τρομάζει η αντιμετώπιση των άλλων. Είναι αρκετά πιθανόν οι άλλοι να ξαφνιαστούν με τη διαφορετική συμπεριφορά σας και να την αντιμετωπίσουν αρνητικά. Ιδιαίτερα το οικογενειακό σας περιβάλλον, αν σας έχει συνηθίσει να είστε πάντα δεκτικοί και πειθήνιοι. Βάλτε ένα λιθαράκι τη φορά και έχετε μεγάλες πιθανότητες να προσαρμοστούν με τον καιρό στις ανάγκες σας.
• Να είστε έτοιμοι για όλα. Έχετε στο μυαλό σας ότι μπορεί να μην πετυχαίνετε πάντα αυτό που θέλετε. Τουλάχιστον όμως θα είστε εντάξει με τον εαυτό σας και θα ξέρετε ότι προσπαθήσατε! Έχετε υπομονή και συνεχίζετε να διεκδικείτε, όσο το κάνετε, τόσο εκπαιδεύεστε σε αυτό και αυξάνονται και τα ποσοστά επιτυχίας σας!
• Να θυμάστε ότι δεν αποδίδει σε όλους. Κάποιοι άνθρωποι έχουνε μάθει να σκέφτονται μόνο τις δικές τους ανάγκες και να μη σέβονται τις ανάγκες των άλλων ανθρώπων, οπότε το πρόβλημα πλέον είναι δικό τους και όχι δικό σας!
• Να θυμάστε ότι δεν μπορείτε να είστε αγαπητοί σε όλους. Όσο κι αν προσπαθείτε, σίγουρα θα δυσαρεστείτε και κάποιους. Όμως δεν μπορείτε να έχετε τους πάντες ευχαριστημένους! Είναι εξοντωτικό!
• Διεκδικήστε με τρόπο και στην εργασία. Σε επαγγελματικό επίπεδο, οι ισορροπίες είναι πιο λεπτές, άρα και ο τρόπος διεκδίκησης θα πρέπει να είναι διακριτικός. Με ηρεμία, επιχειρήματα, προσπάθεια διαλόγου και σωστό timing. Διεκδικείτε όμως! Με τρόπο μεν, αλλά κάντε το! Αν εσείς είστε πιο καλά, θα αποδίδετε και καλύτερα στην εργασία σας κι αυτό συμφέρει και τον εργοδότη σας. Αυτό προσπαθήστε να το κάνετε αντιληπτό. 

*Το άρθρο γράφτηκε από τον Στράτο Λέκκα και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΕΤΣΙ ΑΠΛΑ τον Ιανουάριο 2014.